Το Social Capital ή Κοινωνικό κεφάλαιο αναφέρεται στη σχέση εμπιστοσύνης που αναπτύσσεται μέσω των κοινωνικών δικτύων και την ανάπτυξη μιας μοντέρνας βιομηχανικής κοινωνίας. Με απλά λόγια social capital είναι η αξία των κοινωνικών δικτύων μας, είτε αυτά είναι online ή offline ή ένας συνδυασμός των δυο.
Ουσιαστικά πρόκειται για την αξία που χτίζεται μέσα από τις κοινωνικές σχέσεις. Ο όρος πρωτοεμφανίστηκε την δεκαετία του 1960 από τη συγγραφέα και ακτιβίστρια Jane Jacobs, έχει όμως τις ρίζες του στην Αμερικάνική Πολιτική Επιστήμη κατά το 19ο αιώνα (Alexis de Tocqueville), ενώ τον προηγούμενο αιώνα ο Γάλλος κοινωνιολόγος και φιλόσοφος Pierre Bordieu έκανε τη διάκριση μεταξύ τριών μορφών κεφαλαίου: οικονομικό, πολιτιστικό και κοινωνικό.
Στην εποχή μας και με την άνοδο των social media, ο όρος κάνει την εμφάνιση του στο social marketing και το community marketing όπου ένα από τα ζητούμενα μέσω κατάλληλης έρευνας είναι να εντοπιστούν οι λεγόμενοι opinion leaders ή influencers. Επιπλέον ο όρος συναντάται στον τομέα της κοινωνίας πολιτών αλλά και των μη κερδοσκοπικών, μη κυβερνητικών οργανώσεων που από την φύση τους βασίζονται στα δίκτυά τους. Ο συνδυασμός της δημιουργίας οικονομικού και κοινωνικού κεφαλαίου αποτυπώνεται είτε με κερδοσκοπική ή μη κερδοσκοπική μορφή στη λεγόμενη κοινωνική επιχειρηματικότητα, δηλαδή αυτή τη μορφή επιχειρηματικότητας που αντιμετωπίζει ένα κοινωνικό πρόβλημα με μεθοδολογία επιχείρησης.
Αναφορικά, δύο από τις πιο γνωστές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τομέα είναι η Αshoka του Bill Drayton ιδρυμένη το 1980 και η Grameen Bank του Muhammad Yunus ιδρυμένη το 1976. Παράλληλα τα δίκτυα και οι συνεργασίες γύρω από την κοινωνική επιχειρηματικότητα ενισχύονται από πρωτοβουλίες όπως το MakeSense, το Ashoka Change Makers’s Week και το Worldwide Social Business Day. H κοινωνική επιχειρηματικότητα θεωρείται και ένα εναλλακτικό μοντέλο βιωσιμότητας οργανώσεων του τρίτου τομέα π.χ. Kiva.
Μαζί με τον όρο της κοινωνικής επιχειρηματικότητας ακούγεται και αυτός του impact investing, ένα “υβριδικό μοντέλο φιλανθρωπίας και ιδιωτικού επενδυτικού κεφαλαίου” όπως έχει διατυπωθεί σε άρθρο των NY Times. Το κοινωνικό κεφάλαιο, πλέον δεν απoτελεί μόνο buzz word του marketing αλλά εισάγει όπως και τα social media αντίστοιχα διαφορετικές πρακτικές στις επιχειρήσεις, δημιουργεί επιχειρήσεις που χτίζονται επί της ουσίας με στόχο το κοινωνικό όφελος και τη βιωσιμότητα στην αγορά.
Όλες αυτές οι έννοιες και τάσεις, τα τελευταία χρόνια εκφράζονται ήδη μέσα από τη διοργάνωση διεθνών συνεδρίων. Ενδεικτικά, στα τέλη Μαΐου πραγματοποιήθηκε στο Άμστερνταμ το 4ο SOCAP Europe, ένα συνέδριο για μια νέα μορφή των αγορών γύρω από το social impact (κοινωνική επίδραση) και την κοινωνική επιχειρηματικότητα. Όπως υποστηρίζουν και τα μέλη του SOCAP που ιδρύθηκε το 2008, παρακολουθούμε την ανάπτυξη μιας νέας αγοράς που αναγνωρίζει την ικανότητα να δρομολογηθεί η αποτελεσματικότητα προς το social impact (κοινωνική επιρροή, κοινωνική επίπτωση), δημουργώντας πιο ισορροπημένες συνθήκες “κέρδους”.
Είτε αξία, είτε φιλανθρωπία είτε κοινωνικές επενδύσεις, δεν έχει σημασία πως θα ονομάσουμε αυτό το νέο μοντέλο. Σημασία έχει πως μαζί με την οικονομική επένδυση υπάρχει και ένας πιο ουσιαστικός σκοπός. Η άνοδος της αγοράς του κοινωνικού κεφαλαίου φέρνει και τη ζήτηση για κέρδος πέρα από το οικονομικό και σε κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο, όπου πλέον το μέτρο είναι η παραγωγή λύσεων.
Αναρτήθηκε στο All in One Training, 30 Iουνίου 2011
